Илин эҥээртэн — Мэҥэ Хаҥалас уонна Чурапчы алаастарын оҕолоро — 50 сыл анараа өттүгэр таптаһан, маанылаах Майаҕа төрөппүт бастакы оҕолоро буоламмын, араас дойдуга, улуустарга ыһыахтарга, күрэхтэргэ, тэрээһиннэргэ балачча сылдьымахтаатым.

Өр кэмҥэ хоту буурҕалаах Булуҥҥа да олоро-үлэлии сырыттым, Саха Сирин уһаты туора барытын кэрийдим, алмаастаах Анаабырынан, улаҕата биллибэт киэҥ нэлэмэн Өлөөнүнэн, томороон Өймөкөөнүнэн, Дьааҥынан, халлааҥҥа харбаһар хайалардаах Муоманан, кытаанах тыйыс Халыманан, илин, арҕаа, соҕуруу, хоту улуустарынан олорон аастым. Сахам Сиригэр баппакка, соҕуруу да дойдуну балачча көрдүбүт-иһиттибит, спорт, күрэх, үлэ-үөрэх да өттүнэн. Онон тэҥнээн көрөрүм баар дьыала.

 Улуу убайбыт Өксөкүлээх эппитинии, араас омуктар үтүөлэрин, өйдөөхтөрүн, күүстээхтэрин кытта алтыһан, сатабылбытын сайыннаран, туспутугар туһанан иһиэхтээхпит диэн өйдөбүлүнэн салайтарабын.

Дьэ, онон тугу этээри гынабын?

Ханнык да тэрээһиннэри көрбүппүттэн үөһээ бүлүүлэр таһыччы таһымнарынан үөртүлэр, кэлбит дьону ыалдьытымсахтарынан сөхтөрдүлэр. Син элбэхтэ сылдьыбыт, үлэлэспит сирим, гостиница боппуруоһа куруук ыарахан. Ол үрдүнэн кэлбит хас эмэ тыһыынчанан дьон ыалларынан, тэрилтэлэринэн батан, тото аһаан сылдьаллара наһаа үчүгэй! Хас ыал аайы баһаам киһи, массыына, ыалдьыт. Бырааһынньык, үөрүү, өрө көтөҕүллүү салгыҥҥа тута биллэр. Олохтоохтор түүн буоллун, күнүс буоллун, сылайбакка-элэйбэккэ, олох үөрэ көрсөллөрө наһаа үөртэ.

Бэс ыйын 19 күнүгэр тиийээт, Кэнтик диэн дэриэбинэ аттыгар туруоруллубут аатырбыт Чап уустарыгар пааматынньыгы көрдүбүт. Кэнтик түһүлгэтэ норуот күүһүнэн уонна олохтоох көҕүлээһини өйүүр программатынан саҥардыллыбыт.

Киэҥ нэлэмэн территорияҕа тыыннаах ырыа, үҥкүү, уустар күрэхтэрэ оһуобай таһымнаахтык ааста. Куораттан сарсыардаттан уруулга айаннаан тиийбит буолларбыт даҕаны, аҥаардас итии сыһыантан, дьон дьолуттан сэниэ бөҕө курулаччы кутуллан киирэн, түүннэри сылайбакка сылдьарбыт соһутта.

Аны кэргэним Үөһээ Бүлүү гимназиятыгар үөрэммит буолан, доҕотторун кытта көрсөн үөрдэ, наһаа да түмсүүлээхтэриттэн, истиҥ сыһыаннаахтарыттан киһи астына махтанар. “Ким доҕордоох — ол дьоллоох” диэн мээнэҕэ эппэттэр. Бу физмат хайысхатынан аатырбыт гимназия Саха Сиригэр, Россияҕа элбэх биллэр дьону иитэн таһаарбыта. Кэргэним кылааһын салайааччыта Александр Андреевич Ил Дархан Айсен Сергеевич Николаев аҕата буолар, эмиэ маннык араас улуус оҕолорун түмэн, сомоҕолообута хайҕаллаах.

Иккис түүммүтүгэр күнү көрсүүбүт сиэрэ-туома, оонньууларбыт, сарсыардааҥҥы зарядкабыт түүннэри сылдьыбыт киһини олох сылаппатылар, күүспүтүгэр күүс, өрө көтөҕүллүү, энергия бөҕө киирдэ.

Аны наһаа да элбэх баараҕай тутуулар, ураһалар, нэһилиэктэр балаҕаннара. Кылаабынайа, барытыгар уу ситимэ тардыллан, хас туалет аайы сливной бачоктар, илии суунар раковиналар! Хас түһүлгэ аайы асфальт суол тыргыллар! Былаачыйалаах, халадаайдаах кыргыттар буору-быылы таарыйбатыннар диэн сыалланан оҥорбуттара олох үчүгэй! Ыһыахтыыр сири хорутан, тэҥнээн, күөх от ыһаннар, чээлэй күөх отунан хаамсарбыт наһаа да кэрэ!

Түһүлгэ ырыаҕа ылламмыт Бүлүү өрүс кытылыгар түстэммит – ырааҕы да көрөр, киэҥ көрүүлээх дьонноох, тумус туттар салайааччылаах эбиттэр диэн өйдөбүлү хаалларда. “Норуот күүһэ — көмүөл күүһэ” диэн маны этэн эрдэхтэрэ. Норуотун туһа диэн үлэлиир үтүө санаалаах киһини дьоно-сэргэтэ да таптыыра, убаастыыра, киэҥ тутта кэпсиирэ истэргэ астык. Ол да иһин өрө анньа, хас да хос тала тураллара саарбахтаммат. Аны күһүн эмиэ олох 100% чугаһатара буолуо диэн сэрэйэбин эрэ. Хас кэпсэппит дьонум, олохтоохтор, ыалдьыттар, кыттааччылар биир киһи курдук күүстээх салайааччы, ырааҕы көрөр киэҥ ыралаах, дьонун туһугар тугу да кэрэйбэт дьиҥнээх полководец курдук сыанабылы биэрэллэрэ астык уонна чахчы да оннук. Араас сиртэн ис күүстээх, араас идиэйэлээх ураты дьону мунньан, энергияларын туһаҕа таһааран, улуус сайдыытыгар туһаммыта өтө көстөр.

Дьэ, чахчы, саха талааннааҕа, мындыра, салгыны хамсатар чулуу салайааччы буоларын илэ көрөн итэҕэйдим, аны да маннык салайааччылар үүнэн тахсан, Сахабыт Сирин аар-саарга аатырдан, ааттатан, үгүс үйэлэргэ: «Ээ, били тоҥ буору тобулан тахсар, томороон тымныыны муоһалыыр, тостубат санаалаах, түҥ былыргыттан тардыылаах улуу сахалар дуо?» — дэттэриэхпит. Эр хоһуун уолаттарбыт, кыталык кэрэ кыргыттарбыт куруук үөрэ-көтө, мичилийэ, киэҥ көҕүстээх, холку майгылаах, көнө сүнньүлээх, дьулуруйар уҥуохтаах күүстээх-уохтаах, уһун үйэлээх сахалар буолуохтаахпыт! 

Владимир Семенович Поскачин баһылыктаах Үөһээ Бүлүү кэрэ дьоно барыбытыгар үтүө санаа, күүстээх түмсүү, далааһыннаах үлэ, сатабыллаах тэрийии холобура буолбута саарбаҕа суох. «Үөһээ Бүлүү Олоҥхотун ыһыаҕа дуо?» диэн өр сылларга кэпсээн, сонун үтүөтэ буола туруоҕа. Киһи киһинэн олорор, киһи киһиттэн үөрэнэр. Араас улуустар, тэрилтэлэр үгүс делегациялара, салалталара маны үтүө холобур оҥостуохтара диэн эрэнэбин.

Махталы кытта Сайдам, Лариса Михайловтар.

Дьокуускай.