“Өбүгэ быстыбат ситимэ» бэстибээл 12 сыл устата бэйэтэ туһунан оскуола буолан сайдан кэллэ, бу улахан ситиһии дии саныыбыт. Бэстибээлгэ детсад оҕотуттан саҕалаан аҕам саастаахтарга диэри фольклор 4 жанрыгар — норуот ырыата, тойук, чабырҕах, хомус кыттааччы элбээн, географията кэҥээн, толоруу таһыма үрдээн иһэрэ, маны таһынан, оҕо-ыччат дьон уонна уолаттар кыттыылара элбээн иһиитэ үөрдэр. Бу бэстибээлгэ репертуары талыыттан саҕалаан толорууга, таҥаска-сапка тиийэ үгэһи тутуһуу, олохсутуу ирдэнэр. Кэлиҥҥи кэмҥэ улуустарга дьон балай эрэ ыллыан-туойуон, кылыһаҕын сайыннарыан, чабырҕахтыан, хомуска оонньуон баҕалаах элбээн иһэрэ биһирэнэр. Хайдах үөрэтэр суолу-ииһи, методиканы көрдөөһүн улахан эппиэтинэґэ салайааччыларга, уһуйааччыларга сүктэриллэр. Салайааччылар араас талааннаахтары биир халыыпка киллэрбэккэ, сэрэнэн, харыстаан сыһыаннаһан, үлэни тэрийиэхтээхтэр.
Быйыл бэстибээлгэ Горнай, Мэҥэ Хаҥалас, Нам, Ньурба, Таатта, Уус Алдан, Чурапчы, Хаҥалас уонна Дьокуускай куораттан барыта 276 оҕо аймах, ыччат, улахан дьон кыттыыны ыллылар.
Быйылгы бэстибээл түмүгүнэн дьүүллүүр сүбэ чилиэннэрэ астынныбыт. Онон, түгэнинэн туһанан, сыл аайы суолталаан, эрдэттэн бэлэмнэнэн, баҕаран туран кыттар дьоммутугар уонна уһуйааччыларга истиҥ махталбытын тиэрдэбит.
Бары көрүҥҥэ Дьокуускай куораттан А.Д. Макарова аатынан Култуура уонна Ускуустуба коллеґын устудьуоннара, «Арчы Дьиэтэ», 7№-х орто оскуолатын «Алгыс» фольклор устуудьуйата көхтөөхтүк кытыннылар. Оскуола иннинээҕи саастаах оҕолорго 27№-х «Кораблик» оҕо саада бэлиэтэннэ.
Улуустартан фольклор 4 көрүҥэр көхтөөхтүк уонна ситиґиилээхтик кыттыбыт Нам улууґун «Түөлбэ» оҕо киинэ, Таатта улууґун Ф.С. Аргунов аат. Оҕо ускуустубатын оскуолата, Харбалаахтааҕы, Чычымахтааҕы, Уус Тааттатааҕы филиаллар, Мэҥэ Хаҥаластан Майа, Төхтүр, Хорообут нэґилиэктэрэ, Уус Алдантан Тулуна, Бээрийэ, Тумул нэґилиэктэрэ, Хаҥалас улууґуттан Покровскай к., Булгунньахтаах, Төхтүр, Чкалов, Улахан Аан нэґилиэктэрэ, Чурапчы улууґуттан Чурапчы сэлиэнньэтэ, Ньурба улууґуттан Антоновка, Горнайтан Кировскай нэґилиэктэрэ, о.д.а. кытыннылар.
Бэстибээлгэ «Тойук» көрүҥэр уонна Хомуска кыттыы элбэҕэ бэлиэтэннэ. Хомуска уопсай истиигэ аныгылыы тардыы, көтөр-сүүрэр саҥатын доргуччу үтүктүү тэҥэ, салгыны күүстээхтик хамсатан, түллэн, эҕирийэн охсуу балайда баґыйарын сыаналыыр сүбэ бэлиэтээтэ. Тааттатааҕы Лука Турнин оскуолата баарын Чычымахтан Лилия Кычкина иґитиннэрдэ. Хомуска сыыйа тардыыга балачча Дьокуускай куораттан А.Д. Макарова аат. Култуура уонна Ускуустуба коллеґын устудьуоннара уґуйуллан эрэллэрин көрдөрдүлэр. Тойугу толорууга урукку сыллардааҕар дьиэрэччи ыллааґыны олохсутан эрэр эдэр салайааччылар М.Н. Винокуров, Е.М. Егорова, о.д.а. бааллара көґүннэ. Тойукка, норуот ырыатыгар толорооччулар таһымнара киһини үөрдэр. Ырыа-тойук эйгэлэнэн, уһуйааччылар идэтийэн, төрүт үгэһи тутар суоллар арыллан эрэллэр. Бу көрүҥнэргэ олус интэриэһинэй, дьон болҕомтотун тардар толоруулар элбэхтэр. Ол курдук, Яна Нюргусова (Нам), Диана Петухова (АГИИК), Василина Баланова (Дьокуускай к.), Валентина Соколова (Дьокуускай к.), Мария Григорьева (Нам), Ньургун Давыдов (Хаҥалас). Чабырҕахха, саха эрэ норуотугар баар ураты көрүҥҥэ, эдэриттэн эмэнигэр тиийэ, биирдиилээн да, бөлөҕүнэн да толоруу биґирэннэ. Ол курдук Таатта улууґуттан А.Н. Багардынов, Дьокуускайтан Л.И. Платонова, Д. Петухова, Чурапчыттан аҕас-балыс «Чуорааннар» бөлөх, о.д.а. хайҕабылы ылыахтарын ыллылар. Норуот ырыата бүгүҥҥү да күҥҥэ бэйэтин олохсуйбут киэбин сүтэрбэккэ, салгыы сайда турара киґини эрэ үөрдэр. Таатта улууґуттан Никита Лукины, Хаҥаластан Ньургун Давыдовы, Намтан Майя Григорьеваны, «Талаан», «Толомон» (ДьККуоУК), «Сарыада» («Нам кылыґах»), «Даҕай» (Горнай) бөлөхтөрү өрө көтөҕүллэн ааттыыбыт.
Түөлбэ ахсын сөптөөх хайысханы тутуһан, фольклор жанрдара үгэс быһыытынан толоруллуулара сүппэтин туһугар салгыы тиһиктээхтик, былааннаахтык үлэлии тураргытыгар баҕарабыт.
Өбүгэ үгэґин ситимин быспакка тута сылдьар бары кыттааччыларбытыгар чэгиэн туругу, үлэҕэ-үөрэххэ ситиґиини баҕарабыт, айар аартыккыт үрдүккэ ыҥыра турдун!
Научнай методическай уонна
тас сибээскэ үлэҕэ Олоҥхо Киинэ
Эбугэ быстыбат ситимэ 2023 с. тумугэ
ТОЙУК
Детсад оҕолоро (биирдиилээн толоруу):
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат — Латышев Ренат, Улахан Ааннааҕы “Кыымчаан” уһуйаан, Хаҥалас улууґа. Сал. Олесова А.Н.
Оскуола оҕолоро (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ — Лукин Никита, Оҕо искусствотын оскуолата, Уус Таатта сэл., Таатта улууґа. Сал. Максимова М.К.
2 миэстэ — Никитина Айаана, «Айыы кыґата» Национальнай гимназия, Дьокуускай к. Сал. Тимофеев Н.П.
3 миэстэ – Сивцева Радмира, Түөлбэ» оҕо Киинин «Дьүрүскэн» фольклор бөлөҕө, Нам улууґа. Сал. Колодезникова С.В.
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат — Саргыдаева Ариана, А.П. Гголев аат. Чурапчытааҕы Оҕо искусствотын оскуолата. Сал. Барашкова А.Е.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат – Шишигина Сайдыы Куо, Оҕо искусствотыг оскуолата, Дьокуускай к. Сал. Кычкина З.Н.
Оскуола оҕолоро (бөлөҕүнэн толоруу):
“Кэскиллээх толорооччу” анал аат — “Эрэл” уолаттар ансаамбыллара. “Алгыс” фольклорнай студия. 7 №-х орто оскуола, Дьокуускай к. Сал.: Антонова Е.Г., Степанова Ю.М.
Улахан дьон (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ – Ньургусова Яна, Нам улууґа. Сал Тимофеев Н.П.
1 миэстэ – Петухова Диана, АГИКИ, Дьокуускай к., сал. Егорова Л.М.
2 миэстэ – Соколова Валентина Николаевна, Дьокуускай к.
3 миэстэ – Баланова Василина, Олоҥхо Тыйаатыра, Дьокуускай к. Сал. Тимофеев Н.П.
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат — Антонов Дьулустаан, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат — Адамова Александра, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат – Лебедева Ньургустаана, Маймаҕа нэґ., Нам улууґа.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат – Леонтьев Иван, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат – Тумусова Дайаана, Олоҥхо Тыйаатыра, Дьокуускай к. Сал. Тимофеев Н.П.
Улахан дьон (бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ – “Удьуор утумун уһугуннарыы” фольклор бөлөҕө, Дьокуускай к.. Сал. Егорова Л.М.
2 миэстэ – “Өбүгэ ситимэ” фольклор бөлөҕө, «Арчы Дьиэтэ» ДК, Дьокуускай к. Сал.: Сивцева Н.П.
«Истээччи биґирэбилэ» анал аат – “Ай ситим”, Покровскай к., Хаҥалас улууґа. Сал. Максимова Изольда.
НОРУОТ ЫРЫАТА
Детсад оҕолоро(бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ -“Талаан” фольклорно-инструментальнай бөлөх, Покровскай к., Хаҥалас улууґа. Сал. Кривошапкина М.С., Максимов С.А.
2 миэстэ – 7 №-х “Үрүччэ” уґуйаан фольклор бөлөҕүн улахан уонна бэлэмнэнии бөлөҕө. Уус Алдан улууґа. Сал. Васильева Е.К.
3 миэстэ — “Ыллыкчаан” фольклор бөлөҕө, Төхтүр сэл., Мэҥэ Хаҥалас улууґа. Сал. Верховцева А.Н.
Оскуола оҕолоро (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ — Лукин Никита, К.С.Аргунов аат. Уус Тааттатааҕы Оҕо искусствотын оскуолата, Уус-Таатта сэл., Таатта улууґа. Сал. Максимова М.К.
2 миэстэ – Жиркова Ньургууна, 2-с кылаас, Хаҥалас улууґа. Сал. Давыдов Нь.Т.
3 миэстэ — Федотов Айтал, 1 №-х Оҕо искусствотын оскуолатын фольклор салаата, Дьокуускай к. Сал. Кычкина З.Н.
3 миэстэ — Мултусова Диана, Оҕо искусствотын оскуолатын фольклор кылааґа, Дьокуускай к. Сал. Кычкина З.Н.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат — Габышева Ария, «Түөлбэ» оҕо Киинэ, Нам улууґа. Сал. Уваровская Т.С.
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат — Евграфова Айыына, А.П. Гоголев аат. Оҕо искусствотын оскуолата. Чурапчы улууґа. Сал. Барашкова А.Е.
Оскуола оҕолоро (бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ – “Чуорааннар” фольклор бөлөҕө, Чурапчы сэл., Чурапчы улууґа. Сал. Павлова Т.М.
2 миэстэ – “Сыккыс” фольклор бөлөҕө, Оҕо искусствотын оскуолатын Харбалаахтааҕы филиала, Таатта улууґа. Сал. Парфенова В.А., Федорова С.Т.
3 миэстэ – “Хотойук” уолаттар бөлөхтөрө, 7№-х орто оскуолатын «Алгыс» фольклор бөлөҕө. Сал. Антонова Е.Г., Готовцева С.М.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат – “Сир симэхтэрэ” фольклор бөлөҕө, 7 №-х орто оскуола, Дьокуускай к. Сал. Антонова Е.Г.
Улахан дьон (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ – Давыдов Ньургун, Хаҥалас улууґа.
1 миэстэ – Григорьева Маайа, Нам улууґа.
2 миэстэ – Колодезникова Сахаайа, «Түөлбэ» оҕо Киинэ, Нам улууґа.
3 миэстэ – Ирина Каратаева, Нам улууґа.
3 миэстэ – Адамова Александра, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат – Петрова Кристина, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат – Игнатьева Светлана Петровна, «Јбүгэ ситимэ» фольклор бөлөҕө, Дьокуускай к. Сал. Сивцева Н.П.
Улахан дьон (бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ – “Туйаарар” фольклор бөлөҕө, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
1 миэстэ – “Толомон” фольклор бөлөҕө, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
2 миэстэ – “Даҕай” фольклор бөлөҕө, Кировскай нэґ., Горнай улууґа. Сал. Винокуров А.Н.
2 миэстэ — “Толомон” фольклор бөлөҕө, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
3 миэстэ – “Түһүлгэ” фольклор бөлөҕө. Майа сэл., Мэҥэ Хаҥалас улууґа. Сал. Семенова Е.П., Никитина С.В.
3 миэстэ – “Сарыада” фольклор бөлөҕө. Сал. Григорьева Мария – Маайа.
3 миэстэ – “Өбүгэ ситимэ” фольклор бөлөҕө, Дьокуускай к. сал. Сивцева Н.П.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат – “Эдэр тэтим” фольклор бөлөҕө, П.Ядрихинскай аат.Олоҥхо Дьиэтэ, Нам улууґа. Сал. Находкин С.А.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат — “Алгыс” фольклор бөлөҕө, Антоновка с.л., Ньурба улууґа. Сал. Ефимова И.Н.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат – Леонтьев Иван, Иванов Аман, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
ЧАБЫРҔАХ
Детсад оҕолоро (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ — Турантаева Оля, 7№-х «Ґрүччэ» уґуйаан, Бээрийэ сэл., Уус Алдан улууґа. Сал. Васильева Е.Н.
Детсад оҕолоро(бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ – “Хобо чуораан” фольклор бөлөҕө, Чкалов сэл., Хаҥалас улууґа. Сал. Родионова Ж.В.
2 миэстэ – “Татыйык” фольклор бөлөҕө, Тулуна сэл., Уус Алдан улууґа. Сал. Окоемова Н.Б., Васильева В.А.
2 миэстэ — “Чуорааннар” фольклор бөлөҕө, Чурапчы сэл., Чурапчы улууґа. Сал. Павлова Т.М.
3 миэстэ – “Кустук” оҕо саадын фольклор бөлөҕө, Партизан сэл., Нам улууґа. Сал. Протопопова С.П.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат – 7 №-х “Үрүччэ” уґуйаан, Уус Алдан улууґа.
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат – “Дьэргэлгэн” фольклор бөлөҕө, Нам
улууґа. Сал. Цыпандина В.П.
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат – “Хатыҥчаан” фольклор бөлөҕө, Тулуна сэл., Уус Алдан улууґа. Сал. Окоемова Н.Б., Васильева В.А.
Оскуола оҕолоро (биирдиилээн толоруу):
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат – Тимофеева Лера, «Түөлбэ» оҕо Киинин «Дьырылы» фольклор бөлөҕө, Нам улууґа. Сал. Уваровская Т.С.
Оскуола оҕолоро (бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ – “Сыккыс” фольклор бөлөҕө, Тааттатааҕы Оҕо искусствотын оскуолатын Харбалаахтааҕы филиала, Таатта улууһа. Сал. Парфенова В.А., Федорова С.Т.
2 миэстэ – “Алгыс” фольклор бөлөҕө, 7 №-х орто оскуола, Дьокуускай к. Сал. Антонова Е.Г., Ноговицына М.С.
Улахан дьон (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ – Баҕардынов Александр Ниифорович, Таатта улууґа.
2 миэстэ – Петухова Диана, АГКуоИИ, Дьокуускай к. Сал. Егорова Л.М.
3 миэстэ – Платонова Любовь Иннокентьевна, Дьокуускай к.
Улахан дьон (бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ – “Оргуй-чоргуй” фольклор бөлөҕө, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
2 миэстэ – Арктикатааҕы култуура уонна искусство Институтун фольклор бөлөҕө. Сал. Егорова Л.М.
ХОМУС
Оскуола оҕолоро (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ – Кычкина Лилия, Ф.С. Аргунов аат. Оҕо искусствотын оскуолатын Чычымахтааҕы филиала, Таатта улууґа. Сал. Ефремова Л.П.
2 миэстэ – Шадрина Эвилья, «Түөлбэ» оҕо Киинин «Дьырылы» фольклор бөлөҕө, Нам улууґа. Сал. Уваровская Т.С.
3 миэстэ – Бурнашева Алгыстаана, Тулуна сэл., Уус Алдан улууґа. Сал. Жиркова Л.И.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат — Сивцева Радмира, Түөлбэ» оҕо Киинин «Дьүрүскэн» фольклор бөлөҕө, Нам улууґа. Сал. Колодезникова С.В.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат – Барамыгина Юлия, «Түөлбэ» оҕо Киинин «Дьырылы» фольклор бөлөҕө, Нам улууґа. Сал. Уваровская Т.С.
«Истээччи биґирэбилэ» анал аат – Рожин Антон, «Түөлбэ» оҕо Киинин «Дьырылы» фольклор бөлөҕө, Нам улууґа. Сал. Уваровская Т.С.
Оскуола оҕолоро (бөлөҕүнэн толоруу):
«Кэскиллээх толорооччу» анал аат – ” «Түөлбэ» оҕо Киинин «Дьырылы» фольклор бөлөҕө, Нам улууґа. Сал. Уваровская Т.С.
Улахан дьон (биирдиилээн толоруу):
1 миэстэ – Сивцева Наталия Петровна, «Јбүгэ ситимэ» фольклор бөлөҕө, Дьокуускай к.
2 миэстэ – Колодезникова Сахаайа, «Түөлбэ» оҕо Киинэ, Нам улууґа.
3 миэстэ – Петрова Кристина, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
3 миэстэ – Степанов Сергей Михайлович, Дьокуускай к.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат — Заровняева Наталья, АКуоИИ, Дьокуускай к. Сал. Жиркова Т.А.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат — Васильева Инесса, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат — Иванов Аман, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат — Юрий Егорович Алексеев, Кировская нэґ., Горнай улууґа.
Улахан дьон (бөлөҕүнэн толоруу):
1 миэстэ – “Кэрэли” фольклор бөлөҕө, Антоновка сэл., Ньурба улууґа. Сал. Ефимова И.Н., Николаева К.С.
2 миэстэ –“Күрүлгэн” фольклор бөлөҕө, ДЬКуоИК. Сал.: Винокуров М.Н., Мыреева В.В., Сергучев Г.Г., Чулунов Э.А.
3 миэстэ – “Ытыс ымыыта” фольклор бөлөҕө, Дьокуускай к. Сал. Куприянова Т.С.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат — “Тэтим” фольклор бөлөҕө, Төхтүр сэл., Мэҥэ Хаҥалас. Сал. Максимова А.В., Верховцева А.Н.
«Айымньылаах толорооччу» анал аат – “Хоҥкуо” фольклор бөлөҕө, Хорообут нэґ., Мэҥэ Хаҥалас улууґа, Сал. Степанова А.Н.
«Кэрэхсэбиллээх толорооччу» анал аат – «Јбүгэ ситимэ» фольклор бөлөҕө, Дьокуускай к. Сал. Сивцева Н.П.
«Истээччи биґирэбилэ» анал аат – “Кэскил”норуодунай ансаамбыл, Төхтүр сэл., Мэҥэ Хаҥалас улууґа. Сал. Перловская А.Д.
Дьүүллүүр сүбэ