Сэтинньи 28 күнүгэр Олоҥхо дьиэтигэр айылҕаттан айдарыылаах, дэгиттэр талааннаах, алгысчыт, Ийэ олоҥхоһут, сүүрүүк, уруһуйдьут, уус, норуот ырыаһыта, Үөһээ Бүлүүлэр киэн туттар сүдү киһибит Кирилл Никонович Никифоров — Лөкөчөөн 85 сааһын туолар үөрүүлээх күнүгэр Саха өрөспүүбүлүкэтин Олоҥхо тыйаатырын уонна Үөһээ Бүлүүтээҕи Олоҥхо норуодунай тыйаатыра холбоһуктаах туруорбут «Айдааннаах айаннаах Ала Буурай аттаах Мохсоҕоллой Боотур» олоҥхо-испэктээги туруордулар.
Кирилл Никонович саха норуотугар, литературатыгар, фольклоругар бэйэтин нэһилиэстибэтин үс олоҥхону суруйан кэлэр кэнчээри ыччакка бэлэхтээтэ. «Айдааннаах айаннаах Ала Буурай аттаах Мохсоҕоллой Боотур», «Хабыр киирсиилээх Хабытта Бэргэн», «Күн Эрбийэ Бухатыыр” олоҥхолорун биирдиилээн уонна бөлөҕүнэн оҕолор да, улахан да дьон сөбүлээн ааҕаллар. Бу күн Саха тыйаатырын артыыһа, биир дойдулаах талааннаах ыччаппыт Владислав Иванов туруорбут “Айдааннаах айаннаах Ала Буурай аттаах Мохсоҕоллой Боотур” олоҥхо-испэктээгэр киэҥ-куоҥ Олоҥхо дьиэтин саалата тобус-толору киһи «лыык» курдук мустубут. Үөһээ Бүлүүлэргэ Олоҥхо дьоро киэһэтэ буолла! Олус интэриэһинэй, таһымнаах туруорууну көрөөччүлэр улаханнык сэҥээрэн, сотору-сотору “ноо” диэн сэргээн, биһирээбиттэрин биллэрэн, ытыс тыаһынан доҕуһуоллаан олоҥхо омуннаах, умсулҕаннаах тэтимигэр киирсэн олорустулар.
Бу олоҥхону аан-бастаан 30 сыллааҕыта Үөһээ Бүлүүтээҕи норуот тыйаатырын режиссера Татьяна Борисова туруорбут. Кирилл Никифоров үс олоҥхотунан улахан сыанаҕа олоҥхо-испэктээк туруоран, кинорежиссер Александр Адамовтыын уус-уран киинэ оҥорон, кинигэ таһааттаран Арассыыйа культураҕа министиэристибэтин, Арассыыйатааҕы норуот айымньытын дьиэтин үрдүк сыанабылларын ылыан ылбыта. Күн бүгүн кыра оҕолуу бүөбэйдэммит олоҥхо-испэктээк буолан тахсыбыта 30-тан тахса сыл буолан баран, оччотооҕу Үөһээ Бүлүүтээҕи норуот тыйаатырын артыыһа, «Күн Эрбийэ Бухатыыр” испэктээккэ бухатыыр оруолун оонньообут, билигин өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо судаарыстыбаннай тыйаатырын артыыһа Владислав Иванов «Айдааннаах айаннаах Ала Буурай аттаах Мохсоҕоллой Боотур” олоҥхо-испэктээги режиссердаан, эмиэ Үөһээ Бүлүү Дүллүкүтүттэн төрүттээх Иванида Бугулова – испэктээк сахалыы төрүт дорҕоонун тыаһын-ууһун чочуйан Кирилл Никонович 85 сааһынан дьоһуннаах бэлэҕи оҥордулар.
Бу испэктээккэ “Дьүөгэ» түмсүү, Үөһээ Бүлүүтээҕи спортивнай орто оскуола уолаттара, «Тускул» оҕо киинин «Үрүйэчээн» образцовай бөлөҕө, оҕо искусство оскуолатын “Сааскылаана” оҕо үҥкүү ансаамбыла, “Тосхол” үҥкүү бөлөҕө, чыычаах оруолун Айкуо Егорова, кырачаан Мохсоҕоллой Боотуру уонна Сэгэйэ Куону Ньургустана Колосова уонна Мир Борисов оонньоотулар. Ийэлэрэ Дария Яковлева. Симэхсин эмээхсини Алена Босикова, Дьөһөгөйү Константин Васильев, Орто дойду дьонун оруолун Анна Степанова, Трофим Миронов оонньоотулар. Абааһылар оруолларын Людмила Гурьева, Алексей Руфов толордулар. Сэгэйэ Куо оруолун Людмила Буртахова, Өргөстөй Бэргэни — Ньургустаан Гаврильев. Испэктээх тыыннаах музыкатын доҕуһуоллаата – Олоҥхо тыйаатырын артыыската, СӨ култууратын туйгуна Иванида Бугулова салайааччылаах Тобуруокап сиэннэрэ Сергей Иванов, Николай Борисов.Удаҕан оруолун Марианна Хобусарова толордо. Аан Алахчын оруолун Анна Адамова, Мохсоҕоллой Боотуру Анатолий Иванов оонньоотулар . Испэктээк тыаһын-ууһун таҥнылар – Михаил Васильев, Андрей Иванов.Уокка- Андрей Алексеев, Давид Васильев, экран контеныгар — Александр Николаев үлэлээтилэр, худуоһунньук гример – Прасковья Новгородова.Аныгылыы эффеги туһанарга күүс-көмө буоллулар технопарк тэрилтэтэ уонна М.А. Алексеев аатынан өрөспүүбүлүкэтээҕи лиссиэй-интэринээт кэлэктиибэ. Көстүүмнэргэ үлэлээтэ СӨ култууратын туйгуна Тамара Егорова, сценарийы СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Майя Власьева суруйда. Испэктээк-олоҥхо бырайыагын салайааччыта – улуустааҕы норуот айымньытын киинин салайааччыта Алена Босикова. Испэктээх режиссера – СӨ култууратын туйгуна, Олоҥхо тыйаатырын артыыһа Владислав Иванов. Бу олоҥхо-испэктээк туруута эмиэ история, хатыламмат чаҕылхай түгэн. Аны хас эмит сылынан бу испэктээккэ оонньообут оҕолортон баҕар эмиэ ким эрэ саха фольклоругар, ийэ тылыгар тапталы иҥэринэн улаатан, артыыс буолан уһуйуллан тахсыа, Владислав курдук Үөһээ Бүлүү Олоҥхотун тыйаатырыттан куорсун анньыныа. Бу олоҥхо-испэктээккэ кыттыбыт, көрө кэлбит ыччаттарга, оҕолорго хайаан да ускуустубаҕа, ийэ тылга таптал уһуктубут, күүһүрбүт буолуохтаах.
Олоҥхо дьоро киэһэтигэр 85 сааһын туолбут үбүлүөйдээх Кирилл Никоновиһы бу кэрэ-бэлиэ күнүнэн «Үөһээ Бүлүү улууһа» муниципальнай оройуон дьаһалтатын баһылыгын солбуйааччы Люция Тойтонова, “Үөһээ Бүлүү улууһун сэлиэнньэтэ» муниципальнай тэриллии дьаһалтатын баһылыгын солбуйааччы Егор Михайлов, Балаҕаннаах нэһилиэгин дьаһалтатыттан кэлэн эҕэрдэлээтилэр, сэртипикээттэри туттардылар.
Бу «Айдааннаах айаннаах Ала Буурай аттаах Мохсоҕоллой Боотур” олоҥхону отуттан тахса сыллааҕыта туруорбут, оҕо курдук бүөбэйдээн таһаарбыт олоҥхо-испэктээгэ аныгылыы туруоруллубутунан ытык-мааны киһибитигэр Татьяна Семеновна Борисоваҕа сибэкки дьөрбөтүн туттардылар. Татьяна Борисовна салайбыт Олоҥхо норуодунай тыйаатырыгар дьарыктанан, уһуйуллан, такайыллан тахсан, холобура Владислав Иванов, Алена Босикова күн бүгүн олоҥхо-испэктээги режиссердуу, артыыстыы сылдьаллара кэрэхсэбиллээх уонна элбэҕи этэр. Бу үөрүүлээх түгэни өссө ситэрэн элбэҕи эрэннэрэр талааннаах ыччаппытыгар, Олоҥхо судаарыстыбаннай тыйаатырын артыыһыгар, режиссер Владислав Ивановка Мэйик дьоно-сэргэтэ түмсэн кэлэн, бастакы улахан, айар үлэтин дойдутун дьонун иннигэр туруорбутунан эҕэрдэ, алгыс тылларын эттилэр. Биир дойдулаахпыт, талааннаах артыыска Иванида Бугуловаҕа Дүллүкү нэһилиэгин дьоно-сэргэтэ эҕэрдэ суруктарын ыыттылар.
Долгутуулаах түгэнинэн Кирилл Никонович кыыһа Татьяна Кирилловна Никифорова аҕатын туһунан маннык кэпсээтэ.
— Аҕам бүгүн 85 сааһа. Кини олоҕун туһунан кыратык тиэрдиим. Бэлиэтээн көрбүппүнэн, киниэнэ барыта бастакы. Билигин кини үлэлэрин барытын компьютерга киллэрэ олорон ааҕаммын сөҕөбүн. Кини олоҕор чахчы чөмпүйүөн эбит. Спортсмен эрэ быһыытынан 29 –та чөмпүйүөннээбит буолбатах, кини дьон итэҕэлгэ чугаһыахтаах диэн Саха сиригэр аан бастакынан Арчы дьиэтин тутан үлэлэппитэ, 90-с сылларга олоҥхо суолтата сүтэн, сахалыы да саҥарар бобуулаах кэмигэр кини олоҥхо суруйан саҕалыыр.Олоҥхо инникитин сэҥээриллиэхтээҕин, суолтата үрдүөхтээҕин билэн, Саха сиригэр олоҥхо дьиэтэ баар буолуохтаах диэн балаҕан туппута. Ол балаҕан билигин Кэнтик оскуолатыгар көһөн тиийэн Олоҥхо оскуолата буолан турар. Өссө анааран көрдөххө, бастакынан да диэххэ сөп, Калифорнияҕа, Польшаҕа, Японияҕа, Казахстаҥҥа, элбэх омук сиригэр баран олоҥхолообута. Ол онно киниэхэ кынат буолбута- өрөппүтэ-чөрөппүтэ Үөһээ Бүлүүтээҕи олоҥхо норуодунай тыйаатырын салайааччыта Татьяна Борисова. Киниэхэ барҕа махталбын тириэрдэбин. Аҕам олоҥхотун Саха сиригэр аан бастакынан испэктээк быһыытынан эмиэ кинилэр киллэрбиттэрэ.
Барыгыт эҕэрдэтин аҕабар тириэрдиэм. Кини бүгүн төрөөбүт күнүн үөрэ-көтө көрсө сытар. Уонна чөмпүйүөн диэбиккэ дылы, атахпар туруом диэн бигэ санаалаах,- диэтэ.
Улууспут дьоно бары үтүөкэн, айылҕаттан айдарыылаах алгысчыт, олоҥхоһут, спортсмен, сүүрүүк, дэгиттэр талааннаах киэн туттар киһибит Кирилл Никонович этэҥҥэ буоллун диэн баҕа санааларын ытыстарын дохсун тыаһынан тириэртилэр. Саха киил маһыныы, күлүмнүү оонньуур алмаас тааһыныы кытаанах доруобуйаны, туруук таас хайалар курдук бөҕө санааны, дьулууру, олоххо уостубат тапталы баҕарабыт.
Валентина ФИЛИППОВА